هنرصنعت «قفلسازی چالشتر شهرکرد» که از دوره صفویه رواج یافت و به شُهرتی جهانی رسیده بود اکنون این هنرصنعت به کالایی ویترینی تبدیل شده است و کمتر کسی از آن برای کاربری قفل و حفاظت استفاده میکند.
اما از آنجا که بسیاری اوقات در ضربالمثلها، روایتها، داستانها، افسانه و متون دیگر از قفل شدن کارها سخن رانده شده، شاید بتوان گفت تنها قفلی که گشاینده و برای سازندگانش نانآور است، همین قفل چالشتری است.
فراوانی بالای قفلهای صنعتی خارجی بهویژه قفلهای چینی، رونق قفل چالشتری را کمرنگ کرده اما ویژگیهای منحصربهفرد قفل چالشتری باعث شده تا هیچ قفلی نتواند جای آن را بگیرد و این قفل همچنان سرآمد قفلهای دستساز دیگر است.
وجود استادان بنامی همچون «حاج عبدالله ریاحی چالشتری»، «استاد خدارحم»، «استاد نقوی»، «استاد جواد نوربخش»، «استاد ضیاء نوربخش»، «استاد صنیع»، «استاد محمدتقی رنجبر» و «استاد احمد نیکزاد» باعث شد تا هنرصنعت قفلسازی چالشتری نه تنها جهانی شود بلکه هنوز هم پس از ۴۰۰ سال قدمت بتواند جایی در میان تنوع رشتههای صنایعدستی و هنرهای سنتی کشور و چهارمحال و بختیاری داشته باشد.
هنرمندان چالشتری در افزونبر ۴۰۰ سال گذشته علاوه بر بهرهگیری از تکنیکهای ساده اما پیچیده توانستند فلزات سخت را با استفاده از کورههای ابتدایی و ابزار ساده به قفل تبدیل و خود را در سطح ملی و جهانی معروف کنند.
هنر صنعت قفلسازی چالشتری تا آنجا شُهره شده که بزرگترین قفل چالشتری جهان ساخته استاد «نریمان خواجعلی چالشتری»، کوچکترین قفل چالشتری دنیا ساخته استاد «نگهدار خواجعلی چالشتری» و قفل طلای سابق درب کعبه ساخته استاد مرحوم «حاج عبدالله ریاحی چالشتری» است که اکنون در یکی از موزههای کشور عربستان سعودی نگهداری میشود.
کوچکترین قفل چالشتری دنیا ساخته استاد «نگهدار خواجعلی چالشتری» با وزن یک گرم و ۷۸۰ سوت در موزه امام رضا (ع) نگهداری میشود و بزرگترین قفل چالشتری جهان اثر استاد «نریمان خواجعلی چالشتری» هم با ۶۰۰ کیلوگرم وزن سمبل ورودی چالشتر است.
.png)
