
ری؛ شهری در سایه خورشید ولایت، یکی از کهنترین شهرهای جهان اسلام و ایران، با پیشینهای به قدمت تاریخ، امروز نیز بر تارک تمدن ایرانی ـ اسلامی میدرخشد. این شهر تاریخی که به روایتی مادر تهران امروزی است، در دل خود آستان مقدسی را جای داده که قرنهاست دلهای عاشقان اهلبیت(ع) را از اطراف و اکناف ایران و حتی جهان اسلام به خود فرا میخواند: آستان حضرت عبدالعظیم حسنی.
حضرت عبدالعظیم حسنی؛ نسب، نقش و منزلت
حضرت عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابیطالب(ع)، از سادات حسنی و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) است. او در عصر خلافت مأمون و متوکل عباسی میزیست و در دوران سخت خفقان، به نشر معارف اهلبیت(ع) پرداخت. هجرت او از مدینه به ری، هجرتی پرمعنا بود؛ هجرتی برای بقا و انتقال معارف شیعی در سرزمینی که بعدها به یکی از مراکز تشیع بدل شد.
از هجرت تا حرمت؛ آستانی بر فراز زمان
آرامگاه حضرت عبدالعظیم در ری، از سده سوم هجری تاکنون، همواره یکی از زیارتگاههای مهم شیعیان و علاقهمندان به اهلبیت(ع) بوده است. این آستان، در طول قرون مختلف، به همت، علما، هنرمندان و مردمان فرهنگدوست، مرمت و توسعه یافته و به مجموعهای باشکوه از معماری، هنر اسلامی و معنویت بدل شده است. حضور مضجع نورانی ایشان در ری، شهر را بدل به حریمی از حرمت و مرکز شعاعهای فرهنگی و اجتماعی ساخته است.
میراثفرهنگی در آستان آسمانی
آستان حضرت عبدالعظیم، تنها یک مکان زیارتی نیست؛ بلکه خود بهمثابه موزهای زنده از هنر و معماری اسلامی است. از گنبد باشکوه طلایی و کاشیکاریهای معرق گرفته تا کتیبههای نفیس خوشنویسی، همه و همه، نمایشگر اوج هنر ایرانی ـ اسلامیاند. وجود مدارس علمیه، کتابخانهها و آثار مکتوب کهن نیز، جایگاه این آستان را در حافظه فرهنگی ایران تثبیت کرده است.
گردشگری مذهبی؛ فرصت مغفول در سایه معنویت
آستان حضرت عبدالعظیم، از مهمترین قطبهای گردشگری مذهبی ایران بهشمار میرود. با وجود میلیونها زائر در سال، هنوز ظرفیتهای بسیاری در زمینه توسعه گردشگری مذهبی در این حرم مطهر مغفول مانده است. بهرهگیری از تجربه شهرهای زیارتی جهان، مانند نجف، کربلا یا مشهد، میتواند الگویی برای ارتقای زیرساختهای گردشگری در شهرری باشد.
شهرری؛ گنجینهای در دل تهران
شهرری، علاوه بر آستان مقدس، خود میراثی سترگ است. برج طغرل، چشمهعلی، آتشکدههای باستانی، تپههای تاریخی و دهها اثر ثبتشده ملی، این شهر را به موزهای زنده در دل کلانشهر تهران بدل کرده است. اما این ظرفیتها نیازمند بازنگری در سیاستهای توسعه شهری، توجه بیشتر به بافت تاریخی و اجرای طرحهای مرمتی و احیایی است.