زهره بزرگمهری در گفت‌وگو با میراث آریا بر ضرورت حفاظت و انسجام آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور تأکید کرد و گفت: همه این آثار نیازمند همفکری و هماهنگی دقیق بین نهادهای مختلف هستند و در وهله اول ایجاد شورای راهبردی که متشکل از متخصصان حوزه‌های مرتبط است ضرورتی بود که محقق شد و در این راستا سیاست‌گذاری در زمینه میراث فرهنگی نیز باید بر اساس نظر این شورا و با هدف حفظ و صیانت از آثار انجام شود.

عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی با اشاره به اهمیت جاذبه‌های ارزشمند استان البرز توضیح داد: جاذبه‌های طبیعی و تاریخی استان البرز بسیار متنوع و ارزشمند هستند و می‌توان آنها را به دو دسته کلی تقسیم کرد: جاذبه‌های طبیعی و آثاری که به دست بشر ایجاد شده و ساختارمند هستند. این تقسیم‌بندی کمک می‌کند تا سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های حفاظتی به‌طور دقیق و هدفمند اجرا شود.

او با تأکید بر اهمیت حفاظت از جاذبه‌های طبیعی البرز، گفت: بسیاری از جاذبه‌های طبیعی ما قدمتی بسیار کهن دارند و مربوط به دوره پیش از تاریخ هستند. برای مثال، غار یخ‌مراد یکی از جاذبه‌های طبیعی برجسته استان است که مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌دهد قدمت آن به هزاره‌های اول و دوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. علاوه بر این، تپه‌های باستانی متعددی در این استان وجود دارد که هر یک نمایانگر دوره‌های بسیار کهن تاریخ ایران است و حفظ آنها برای درک ریشه‌های فرهنگی و تمدنی کشور اهمیت فراوانی دارد.

این مسئول درباره آثار تاریخی استان البرز نیز توضیح داد: علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری در این استان وجود دارد که هر کدام نمایانگر دوره‌ای از تاریخ ایران هستند. برای نمونه، تپه قلعه حیدرآباد مربوط به دوره ساسانیان هستند و می‌توانند به‌عنوان نمادهایی از قدرت و سازماندهی اجتماعی آن دوران مورد بررسی و حفاظت قرار گیرند.

این متخصص حوزه مرمت بیان کرد: در دوره اسلامی نیز آثار باارزشی مانند شبستان مسجد جامع اشتهارد و برج سنگی روستای میدانک وجود دارد که نمونه‌ای منحصر به فرد از معماری قرن هفتم شمسی است. همچنین کاروانسراهای متعددی که در دوران صفوی و قاجاری ساخته شده‌اند، علاوه بر ارزش معماری، نقش مهمی در تجارت و ارتباطات فرهنگی و اقتصادی آن دوره داشته‌اند. حمام‌ها، امامزاده‌ها و سایر بناهای مذهبی و تاریخی هر یک ارزش ویژه خود را دارند.

بزرگمهری تصریح کرد: شناخت هر یک از این آثار در واقع شناخت هویت ملی و فرهنگی ما است. این آثار جزئی از زندگی و هستی ما ایرانیان هستند و حفاظت از آنها مسئولیتی جمعی است که نیازمند همکاری میان کارشناسان، نهادهای دولتی و مردم است.

او افزود: متأسفانه در برخی موارد، عدم هماهنگی و سیاست‌گذاری نادرست باعث شده است تا بخشی از آثار تاریخی دچار آسیب شوند. بنابراین تشکیل شورای راهبردی با حضور متخصصان حوزه‌های مختلف، از جمله باستان‌شناسی، مرمت بناها، محیط زیست و گردشگری، می‌تواند چارچوبی منسجم برای حفاظت از این میراث فراهم کند.

عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی درباره راهکارهای عملی برای حفاظت از آثار تاریخی گفت: آموزش و اطلاع‌رسانی نقش بسیار مهمی در حفاظت از میراث فرهنگی دارد. وقتی مردم با ارزش‌ها و اهمیت تاریخی و فرهنگی آثار کشور خود آشنا شوند، خود به حامیان اصلی این آثار تبدیل می‌شوند. به همین دلیل، برگزاری برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌های تخصصی و انتشار محتوای آموزشی و رسانه‌ای می‌تواند گامی مؤثر در جهت حفظ و صیانت از میراث فرهنگی باشد.

او تأکید کرد: هر اقدامی که برای حفاظت از آثار تاریخی و طبیعی انجام می‌دهیم، در واقع سرمایه‌گذاری برای هویت فرهنگی و تاریخی نسل‌های آینده ایران است. این مسئولیت نه تنها بر دوش دولت و نهادهای تخصصی، بلکه بر دوش همه ایرانیان است تا با آگاهی و همکاری بتوانیم این میراث ارزشمند را به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

زهره بزرگمهری، چهره ماندگار حوزه میراث‌فرهنگی و عضو شورای راهبردی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در گفت‌وگو با خبرنگار میراث‌آریا بر اهمیت نگاه جامع و منسجم در سیاست‌گذاری‌های حوزه میراث تأکید کرد و گفت: میراث‌فرهنگی و طبیعی ایران سرمایه‌ای ملی و تمدنی است که حفاظت از آن نیازمند هماهنگی و همکاری میان نهادهای مرتبط است. تشکیل شورای راهبردی با حضور متخصصان حوزه‌های گوناگون گامی مؤثر برای انسجام سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های علمی در این حوزه بوده است.

وی افزود: سیاست‌گذاری‌های مرتبط با میراث‌فرهنگی باید مبتنی بر داده‌های دقیق، پژوهش‌های کارشناسی و در چارچوب راهبردهای علمی صورت گیرد تا بتوان ضمن صیانت از آثار، مسیر توسعه پایدار فرهنگی را نیز هموار کرد.

بزرگمهری با اشاره به ظرفیت‌های متنوع ایران و به‌خصوص استان البرز در حوزه میراث‌فرهنگی گفت: البرز استانی غنی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است. این جاذبه‌ها در دو گروه کلی قابل تقسیم‌اند؛ آثار طبیعی و آثار تاریخی که به دست بشر ایجاد شده‌اند. این تفکیک امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر و هدفمندتر را برای حفاظت و بهره‌برداری اصولی از این میراث فراهم می‌کند.

او با اشاره به پیشینه کهن جاذبه‌های طبیعی البرز خاطرنشان کرد: بسیاری از این آثار متعلق به دوره‌های بسیار کهن تاریخ ایران‌اند. غار یخ‌مراد نمونه‌ای برجسته از جاذبه‌های طبیعی استان است که براساس مطالعات باستان‌شناسی، قدمت آن به هزاره‌های نخست و دوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. همچنین تپه‌های باستانی متعددی در این منطقه وجود دارد که شناخت و حفاظت از آن‌ها برای درک ریشه‌های فرهنگی و تمدنی ایران اهمیت ویژه‌ای دارد.

عضو شورای راهبردی وزارت میراث‌فرهنگی ادامه داد: در کنار جاذبه‌های طبیعی، آثار تاریخی و فرهنگی متنوعی نیز در البرز وجود دارد. برای نمونه، تپه قلعه حیدرآباد از دوره ساسانیان، یکی از آثار شاخص این استان است که می‌تواند به‌عنوان نمادی از ساختار اجتماعی و قدرت سازمانی آن دوران مورد مطالعه قرار گیرد.

این متخصص حوزه مرمت همچنین گفت: در دوره اسلامی نیز آثار ارزشمندی چون شبستان مسجد جامع اشتهارد و برج سنگی میدانک، از نمونه‌های برجسته معماری قرن هفتم هجری هستند. افزون بر این، کاروانسراهای صفوی و قاجاری، حمام‌ها، امامزاده‌ها و سایر بناهای تاریخی و مذهبی هر یک حامل بخشی از تاریخ و فرهنگ این سرزمین‌اند.

او با تأکید بر نقش آگاهی عمومی در صیانت از میراث‌فرهنگی اظهار داشت: آموزش، اطلاع‌رسانی و ارتقای شناخت جامعه نسبت به ارزش میراث‌فرهنگی، از مؤثرترین راهکارهای حفاظت از آثار تاریخی است. زمانی که مردم با اهمیت این میراث آشنا شوند، خود به حافظان اصلی آن تبدیل خواهند شد.

بزرگمهری در پایان تصریح کرد: حفاظت از میراث‌تاریخی و طبیعی، سرمایه‌گذاری برای آینده فرهنگی کشور است. این مسئولیت تنها بر دوش دولت نیست؛ بلکه همه ایرانیان در قبال آن مسئول‌اند. با همکاری نهادهای تخصصی، همراهی جامعه علمی و مشارکت آگاهانه مردم، می‌توان این میراث گرانبها را برای نسل‌های آینده حفظ کرد.